آزمایش کامل خون،همان آزمایش معروفی است که تعداد سلول‌های اصلی خون طی آن اندازه ‌گیری می‌شود.
آزمایش خون یا CBC یا complete blood count به معنای «شمارش کامل خون» ، یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال اصلی‌ترین آزمایشاتی است که می‌تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری‌ها را فراهم آورد و از همه مهم تر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن است.


بررسی سدیمانتاسیون گلبولهای قرمز خون( ESR )
یکی از تستهای رایج در آزمایشگاه های تشخیص طبی میباشد که بنا به درخواست پزشک برای بسیاری از بیماران انجام می شود.
این تست یک تست ارزان قیمت و البته غیر اختصاصی میباشد که نتایج آن همراه با نتایج سایر تستها ارزشمند و کمک کننده میباشد.
ESR تحت شرایطی مانند بیماری های اتو ایمیون به ویژه روماتیسم مفصلی،در عفونتها،التهابات حاد و مزمن و سرطانها افزایش میابد بنابراین با تنها افزایش میزان رسوب گلبولهای قرمز به تشخیص دقیقی نمیتوان دست یافت.
سرعت رسوب گبولهای قرمز خون بر حسب میلیمتر بر ساعت میباشد.
در این تست خون گرفته شده همراه با ضد انعقاد سیترات سدیم در لوله های بلند و باریکی کشیده شده و به صورت عمودی روی پایه های سدیمان قرار داده میشود.
پیپت های ESR پیپت های بلندی هستند که از قسمت سر به انتها از 0 درجه بندی شده اند.
خون داخل پیپت ها تا عدد0کشیده شده و بعد از طی 1 ساعت میزان رسوب گلبولها از عدد0تا جایی که پلاسما شفاف وجود دارد خوانده می شود.

موارد درخواست تست

این تست در موارد مشاهده علائمی مبنی بر التهابات و یا بدخیمی ها و همچنین علائم مربوط به رماتیسم مفصلی مانند درد و ورم مفاصل در خواست میشود.
لازم به ذکر است که با توجه به غیر اختصاصی بودن این تست حتما همراه با سایر تستهای ارزشمند و کمک کننده به تشخیص نهایی مانند الکتروفورز پروتئینهای سرم، اندازه گیری فیبرینوژن و ... بنا به علائم بیمار درخواست می شود.
همچنین بعد از تشخیص بیماری این تست به منظور ارزیابی میزان پاسخ به درمان در فرد بیمار به صورت دوره ای درخواست میشود.
کاهش ESR از مقدار قبلی نشانه از بهبودی و افزایش مجدد آن نشانه ای از عود بیماری میباشد.مقدار نرمال ESR در مردان تا 10 و در زنان تا 20 میلیمتر بر ساعت میباشد. 

موارد افزایش سدیمان

افزایش ESR نشانه ای از افزایش گلبولینها و یا فیبرینوژن پلاسما بوده و نیاز به بررسی های بیشتری دارد.

  1. افزایش خفیف در التهابات خفیف و جزئی، حاملگی و آنمی. در آنمی ها به دلیل اینکه میزان گلبولهای قرمز کم میشود دافعه بین این سلولها کمتر از حالت عادی شده و بنابراین میزان رسوب افزایش میابد حال اینکه در پلی سیتمی به دلیل افزایش در تعداد اریتروسیتها دافعه بین سلولی بیشتر شده و این امر باعث کاهش رسوب و کاهش ESR میگردد.
  2. افزایش شدید این تست میتواند بیانگر افزایش در پروتئین های خون از جمله گلبولینها باشد.
    افزایش گلبولینها در مواردی مانند عفونتها، مولتیپل میلوما،ماکروگلبولنمی والدنشتروم ( در این مورد حتی در غیاب التهاب افزایش ESR باز هم دیده میشود.) و رماتیسم مفصلی دیده میشود.
  3. در زنان معمولا میل به افزایش در ESR بیشتر بوده و در دوران قاعدگی و بارداری میزان آن افزایش میابد.
  • داروها شامل دکستران،متیل دوپا،تئوفیلین،پنیسیلین پروکاینامید و داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی باعث افزایش ESR میگردند.
    کاهش ESR  معمولا حالت مهمی نبوده و گاهی در موارد پلی سیتمی، لکوسیتوز و ناهنجاری گلبولهای قرمز مانند سیکل سل دیده می شود.
    همچنین داروهایی مانند آسپیرین، کورتیزون و کینیون باعث کاهش ESR میگردند.


CBC معادل شمارش کامل سلول های خونی می باشد . 

مواردی که در CBC مورد بررسی قرار می گیرد عبارت است از:

  • شمارش گلبولهای سفید (WBC )
  • شمارش گلبولهای قرمز ( RBC )
  • هموگلوبیHB
  • هماتوکریتHCT
  • شاخص های گلبول قرمز ( MCV _ MCH_ MCHC _ RDW-CV )
  • شمارش پلاکتهاPLT

هدف از آزمایش

 آزمایش شمارش کامل گلبولی به منظور بررسی بیماریهایی از قبیل کم خونی،عفونت،التهاب،پلی سایتمی(افزایش گلبولهای خونی)،بیماریهای همولیتیک(لیزخونی)،اثرات ناسازگاری های خونی ABO، لوسمی(سرطان خون) و دهیدراتاسیون(کاهش حجم مایعات) صورت می گیرد.
این آزمایش برای شناسایی خصوصیات سلول های خون محیطی هم کاربرد دارد.
مقادیر بالای مواردی که در CBC مورد برسی قرار می گیرد.

  • دلایل افزایش گلبول سفید ( WBC ): عفونت،التهاب،لوسمی.
  • دلایل افزایش هموگلوبین  Hgb یا Hb: پلی سایتمی ( پر خونی )،افزایش غلظت خون.
    شاخص های گلبول قرمز:
  • دلایل افزایش MCV : انمی پرنیسیوز ( نوعی کم خونی ) ،کمبود ویتامین B 12 یا اسید فولیک
  • دلایل افزایش MCH : اسفروسیتوز ارثی(کروی شدن گلبولهای قرمز)
  • دلایل افزایش RDW: انمی میکروسیتیک(نوعی کم خونی)
  • دلایل افزایش گلبولهای قرمز (RBC ): افزایش غلظت خون و پلی سایتمی،تومور کلیوی
  • دلایل افزایش هماتوکریت: پلی سایتمی و افزایش غلظت خون
  • دلایل افزایش پلاکت: بیماریهای افزاینده تکثیر در مغز استخوان ، مولتیپل میلوما ،انمی فقر اهن،هوکچین یا لنفوما(نوعی سرطان خونی)، بیماریهای کلیوی،عفونت یا التهاب.