پزشکان به طور کلی چه از نظر عموم مردم و چه از نظر همطرازان خود به عنوان افرادی «حرفه ای» قلمداد می شوند.
آن ها همچنان دارای مورد اعتمادترین حرفه در جامعه هستند، چیزی که برای سال های بسیار این گونه باقی مانده است.
امکان دارد برخی از پزشکان در انجام وظایف خود قصور داشته باشند، ولی منظور ما از حرفه ای گرایی چیست، این واژه چه مقدار سنگینی بر رفتاری دارد که از یک پزشک انتظار می رود؟ پیش از هر چیز لازم است ما به طور دقیق بدانیم منظور از یک حرفه چیست؟
یک حرفه را چگونه تعریف می کنید؟
یک حرفه را می توان به عنوان کار و پیشه یا رسالت تعریف کرد، به خصوص کاری که در آن نیاز به درجه ای از مهارت، آموزش یا علم وجود دارد. توصیف دیگری که می توان از این واژه داشت«یک تجارت یا شغل است که به خاطر انگیزه های والاتر تا حد یک معیار یا ملاک مناسب دنبال می شود.»
به طور معمول تمایزی بین یک حرفه ای (یعنی کسی که از راه تجارت یا شغل امرار معاش می کند) و یک آماتور (یعنی کسی که به احتمال، همان کار یا مشابه آن را انجام می دهد، ولی از محل آن عایدی ندارد) وجود دارد.
ولی اختلاف موجود تنها به این دلیل نیست که یکی پول دریافت می کند و دیگری نه؛ زیرا یک کار حرفه ای کاری است خوب، شفاف و دارای کیفیت عالی، در حالی که یک کار غیر حرفه ای یا آماتوری در نقطه مقابل آن قرار دارد اگرچه ممکن است در ازای آن وجه زیاد یا کمی نیز از سوی فرد آماتور یا غیر حرفه ای دریافت شود.
به عنوان یک نتیجه منطقی می توان گفت که اگر شخصی قصد آن دارد که به یک تجارت یا شغل خاص به عنوان منبع اصلی درآمد خود نگاه کند، پس لازم است در آن کار مهارت و تخصص یابد و در نظر دیگران نیز به عنوان شخصی کارآمد و ماهر تلقی شود.
این مفهوم در پزشکی چگونه انطباق می یابد؟
با توجه به رویکرد بیمار محور و مبتنی بر تصمیم گیری مشتری که امروزه در پزشکی دنبال می شود، ممکن است فلسفه برنارد شاو، فلسفه ای نا بهنگام و بی مورد به نظر آید.
حرفه ای گرایی جدید پزشکی به معنای توانایی ایجاد ارتباطی دوسویه برای انتقال دانش تخصصی، تشخیص و گزینه های درمانی است به روشی که مردم آن را به سادگی درک کنند، نه آن که فرد در پی استفاده از دانش تخصصی خود به عنوان ابزاری برای فاصله گرفتن از مردم و جدا بودن از آن ها باشد. حرفه ای گرایی همچنین در بردارنده رازداری، پیوستگی با مردم، صداقت و امانت، و ترحم و دلسوزی است.
تعاریف قدیمی تر حرفه ای گرایی، پزشکان را در یک گروه انحصاری که وجه مشخص آن ها دانش تخصصی و مهارت بوده، متمایز می کرده است.
امروزه اطلاعات در مورد سلامت و بیماری ها در اختیار هر فردی که به یک رایانه دسترسی داشته باشد قرار دارد، بنابراین تعریف حرفه ای گرایی ناگزیر از تطبیق و تغییر در حوزه مراقبت سلامت است که به طور روزافزون مصرف گرایانه تر می شود.
به گفته خانم Janet Smith قاضی معروف انگلیسی، حرفه ای گرایی سبدی مملو از ویژگی هایی است که ما را قادر می سازد به مشاوران خود اعتماد کنیم. اعتماد یک بیمار به یک پزشک دیگر یک امر فرضی نیست، بلکه این اعتماد با نمایش ویژگی های مناسب حرفه ای که همانا مهارت، صداقت، شرافت و غیره است، به دست می آید.
کالج سلطنتی پزشکان در سال 2005 گزارشی با عنوان «پزشکان در جامعه: حرفه ای گرایی پزشکی در یک دنیای در حال تغییر» تهیه کرد که در آن خواستار تعریفی دوباره از ماهیت و نقش حرفه ای گرایی پزشکی در یک جامعه مدرن بود.
در این گزارش آمده بود که حرفه ای گرایی پزشکی «یک سری ارزش ها، رفتارها و روابطی است که زیربنای اعتماد عموم به پزشکان را تشکیل می دهد.»
علاوه بر این، کار گروه کالج مزبور در گزارش خود این گونه نتیجه گیری کرده بود که پزشکان در طبابت هر روز خود متعهد به رعایت صداقت، ترحم، از خودگذشتگی، ارتقای مداوم، کمال گرایی، همکاری و مشارکت با اعضای گسترده تر گروه مراقبت های سلامت هستند.
در ادامه تعاریف ارائه شده از «حرفه ای گرایی والا». آن گونه که قبل از این در مورد آن بحث شد، این تصور وجود دارد که ویژگی های حرفه ای به طور خودکار پس از کسب صلاحیت و شایستگی فرد به او به ارث می رسد.
از آن جا که پزشکی یک حرفه است، بنابراین چنین تفکری این گونه ادامه می یابد که تمامی پزشکان به طور خودکار حرفه ای هستند، ولی این گونه نیست. حرفه ای گرایی جدید پزشکی چیزی است که می توان آن را آموخت و در واقع باید آموخت. آگاهی از انتظارات یک فرد حرفه ای می تواند به ارتقای امر مراقبت از بیمار کمک کند.
تداوم در ایجاد مهارت های ارتباطی، دانش بالینی و مهارت های کار گروهی برای کمک به ارتقای استانداردهای پزشکی امری حائز اهمیت است.
سایر معیارهای حرفه ای
ویژگی های مشابهی همچون اعتماد، مسئولیت و صداقت در سایر حرفه ها نیز به کار می روند.
در آیین نامه اختیارات وکلا یا مشاوران حقوقی آمده است: «سال های بسیاری است که افراد درگیر در ارائه توصیه های قانونی نقش مشاورانی مورد اعتماد را دارا بوده اند.» اصول الزامی که در تمام افراد حرفه ای شاغل در حوزه قوانین اطلاق می شود عبارتند از: عملکرد همراه با صداقت، مخدوش نکردن استقلال، عمل در مسیر حصول بهترین منافع برای هر موکل و رفتار به گونه ای که باعث شود عموم مردم اعتماد خود را به وکلا یا مشاوران حقوقی و ارائه خدمات حقوقی از سوی آن ها حفظ کنند.
آژانس آموزش مسئول تدوین مقررات اجرای حرفه ای این کار است.
چنانچه معیارها یا استانداردهای ارائه شده از سوی یک آموزش دهنده پایین تر از سطوح مورد انتظار باشد، تحریم خواهد شد و در موارد جدی مربوط به رفتار نادرست حرفه ای امکان ممانعت از تدریس او وجود دارد. تاکید این معیارها و مقررات منحصر بر حرفه پزشکی نیست.
آیا حرفه ای گرایی معادل با کمال گرایی است؟
در تلاش برای حرفه ای بودن در پزشکی جنبه دیگری نیز وجود دارد. کمال گرایی یک ویژگی رایج در میان پزشکان است. انسان های کمال گرا تلاش می کنند معایب خود را از بین ببرند، استانداردهای بالای حرفه ای را رعایت کنند و به مقدار زیاد نسبت به رفتار خود منتقد باشند.
مهم است به یاد داشته باشیم که پزشکان نیز انسانند. اشتباه هایی روی خواهد داد و برخی مواقع امکان دارد پزشکان نیز نتوانند ایده آل هایی را که عموم مردم و خود آن ها انتظار آن را دارند برآورده کنند.
امکان بروز نتایج نامطلوب در امر مراقبت از بیماران حتی از جانب پزشکان با تجربه نیز وجود دارد که الزاماً نشانه مراقبت ضعیف یا نداشتن تعهد کاری نیست.
نقش حرفه ای گرایی واقعی هنگامی نمایان می شود که اشتباه هایی روی می دهد.
دانستن این که هنگام بروز مشکلات چه تدبیری باید اندیشید و چه کاری باید انجام داد و چگونه واکنشی مناسب به عمل آورد می تواند اعمال استانداردهای بالای مراقبت از بیمار و یافتن راه حل سریع مشکلات را تضمین کند.