حساسیت و آلرژی غذایی در ایران و در بسیاری از کشورهای جهان شایع بوده و در این میان هر ساله تعداد قابل توجه ای از افراد آلرژیک (کودکان و بالغین) دچار عوارض ناشی از حساسیت به میوه های تازه و صیفی جات می شوند!
در ایران علاقه به مصرف صیفی جات از جمله انواع میوه های آب دار مانند هندوانه و خربزه بخصوص در فصل های گرم سال و گاهی در مناسبت های خاص از جمله شب یلدا بسیار زیاد است! به همین خاطر هر ساله گزارشاتی از آلرژی و حساسیت به این میوه ها ثبت می گردد!
به طور معمول علائم آلرژی و حساسیت به میوه ها و سبزیجات بیشتر در ناحیه دهان و گلو متمرکز می باشد و شامل تورم، قرمزی و خارش است. البته در بعضی موارد فرد آلرژیک ممکن است عوارضی شدیدتر در ناحیه پوست (مانند کهیر) و حتی واکنش سیستمیک آنافیلاکسی را نیز تجربه نماید! 

گیاه هندوانه با نام علمی سیترولوس لاناتوس (Citrullus lanatus) نوعی گیاه بوته ای است که میوه خوراکی آن به نام هندوانه در سراسر جهان به مقدار قابل توجه ای مصرف می گردد!  منشا گیاه هندوانه آفریقای جنوبی می باشد.
گیاه هندوانه از اعضای خانواده ای به نام کدوییان یا کوکوربیتاسه (Cucurbitaceae) می باشد.
خانواده کوکوربیتاسه شامل گروه بزرگی از انواع صیفی جات  نظیر  هندوانه، طالبی، خیار، کدو و یا بادمجان هستند.
آلرژی به خربزه، طالبی و یا هندوانه از جمله شایع ترین حساسیت ها به اعضای این خانواده به شمار می آیند.
نام انگلیسی هندوانه یعنی Watermelon شاید به خاطر میزان بالای آب (بیش از 90 درصد) موجود در بافت میوه می باشد.
بعد از گسترش کاشت میوه هندوانه در سراسرجهان، اکنون در اروپا بیشترین مصرف این میوه آبدار و شیرین در نواحی مدیترانه ای بخصوص کشورهای اسپانیا، ایتالیا و یونان می باشد!

گیاه هندوانه به خوبی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کند.  این گیاه با برگ هایی پهن و بزرگ و کرک دار دارای ساقه های خزنده و گل های سفید یا زرد می باشد.  
هندوانه به طور کلی دارای ارقام بسیار زیادی بوده که از نظر اندازه، شکل میوه، رنگ بافت میوه (قرمز یا زرد) و طول دوره رشد آن با هم متفاوت هستند! البته در ایران دسته بندی های متفاوتی برای انواع هندوانه وجود دارد؛ به عنوان مثال انواع هندوانه های پوست نازک یا پوست ضخیم.
تقسیم بندی بر اساس زودرس بودن یا دیررس بودن هندوانه نوعی دیگری از گروه بندی هندوانه در ایران است که بر اساس این دسته بندی ارقامی مختلفی قابل شناسایی می باشند: ارقام ایرانی مانند قرق، خانمی، شریف آباد، محبوبی، پوست سفید همدان، و یا ارقام خارجی نظیر چارلستون گری (هندوانه مهندسی)، بلاک دایموند، فرفاکس.

با وجود محتوای پروتئینی اندک میوه هندوانه، اما  نتایج تحقیقات و مطالعات انجام شده بر روی افراد حساس به این میوه منجربه جداسازی و شناسایی چندین ماده حساسیت زا یا آلرژن در بافت میوه هندوانه شده است!
به طور کلی در بسیاری از موارد، آلرژی به میوه ها از جمله هندوانه متعاقب آلرژی فرد بیمار به گرده بعضی از گیاهان ایجاد می شود.
به عبارتی ساده تر شیوع  آلرژی به میوه های تازه در افراد مبتلا به آلرژی تنفسی ناشی از گرده گیاهان، بیشتر مشاهده می شود.
بر همین اساس سالهاست واکنش متقاطع مواد حساسیت زا یا آلرژن های هندوانه با گرده علف هرز آمبروسیا (یا Ragweed) به اثبات رسیده است. به عبارتی افراد حساس به گرده علف هرز آمبروسیا ممکن است در اثر مصرف هندوانه دچار عوارض آلرژیک در ناحیه دهان و گلو و یا اینکه دچار عوارض گوارشی دیگر شوند)

به طور کلی علائم حساسیت و آلرژی به هندوانه شبیه دیگر مواد حساسیت زای غذایی و میوه ها می باشد. سندرم آلرژی دهانی (Oral Allergy Syndrome) یکی از شایع ترین عوارض ناشی از مصرف هندوانه است.

 علائم در این سندرم عبارتند از:

1. خارش لب ها، دهان و گلو و همچنین تورم در این نواحی می باشد.
2. علاوه بر این در بعضی موارد فرد بعد از مصرف هندوانه ممکن است دچار عوارضی نظیر کهیر، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و معده و یا سرفه گردد.
3. شایان ذکر است در کودکان و همچنین بالغین بلافاصله بعد از مصرف هندوانه ممکن است فرد دچار عوارض آلرژیک بخصوص در ناحیه اطراف و داخل دهان و همچنین گلو شود!
4. علاوه بر این گاهی عوارض گوارشی ناشی از آلرژی و حساسیت به هندوانه چند ساعت بعد از مصرف و ورود هندوانه به دستگاه گوارش آغاز می گردند.
5. خوشبختانه در بسیاری از موارد عوارض آلرژیک ملایم بوده و مدتی بعد از قطع مصرف هندوانه بتدریج برطرف می شوند.
6. با این وجود فرد حساس به هندوانه باید مراقب بروز عوارض شدید مانند واکنش آنافیلاکسی باشد.
7. این واکنش نوعی واکنش آلرژیک شدید و سیستمیک بوده که نیاز به مراقبت های پزشکی اورژانسی دارد!

درصورتی که آلرژی و حساسیت به هندوانه در فرد بعد از انجام معاینات بالینی و آزمایشات خونی و یا پوستی تایید گردید، قطعی ترین راه درمان، پرهیز و خودداری از مصرف هندوانه می باشد. افراد حساس به هندوانه باید از مصرف و تماس پوست صورت با بافت آبدار هندوانه (برای احتیاط و پیشگیری از عوارض پوستی) اجتناب کنند!
هندوانه از خانواده کوکوربیتاسه (Cucurbitaceae) می باشد.
در این خانواده علاوه بر هندوانه، میوه های طالبی، خربزه، بادمجان، کدو و یا خیار نیز وجود دارند.
بنابراین افراد حساس به هندوانه باید در مصرف میوه های هم خانواده این گیاه نیز احتیاط لازم را داشته باشند!  
برای درمان علائم آلرژیک ناشی از مصرف میوه هندوانه زمانی که عوارض آلرژیک مزبور شدید نباشند، پزشک متخصص به طور معمول داروهای آنتی هیستامین  و یا پماد های موضعی استروئیدی را تجویز می نماید.
اما دربعضی موارد که عوارض آلرژیک شدید بوده و امکان بروز واکنش سیستمیک آنافیلاکسی وجود دارد، نیاز به مراقبت های پزشکی اورژانسی بوده.

• در صورت اثبات حساسیت به هندوانه توسط پزشک متخصص آلرژی، توصیه بر محدود نمودن و یا قطع استفاده از هندوانه و یا خوراکی هایی است که در آن هندوانه بکار رفته است  (مانند انواع آب میوه های حاوی عصاره یا آب هندوانه، ماست های طعم دار و شکلات ها، آدامس های طعم دار و شیرینی ها)!
• افراد با حساسیت و آلرژی شدید به هندوانه باید حتما به مواد تشکیل دهنده مواد غذایی و آب میوه های تجاری خریداری شده توجه داشته و بدقت برچسب آنها را مطالعه نمایند.
• بدلیل واکنش متقاطع مواد حساسیت زا درمیان بعضی از سبزیجات، فرد حساس به طالبی، خربزه و یا بادمجان و خیار باید در مصرف هندوانه احتیاط نماید.
• با توجه به آنکه انواع مختلف هندوانه ممکن است از نظر حساسیت زایی باهم متفاوت باشند بنابراین برای پیشگیری از بروز واکنش های آلرژیک، باید در مصرف انواع مختلف هندوانه احتیاط لازم را در نظر داشت!
• در صورت آلرژی به هندوانه باید از تماس پوست با بافت آبدار هندوانه نیز اجتناب نمود!
• بهتر است درفصل اوج گرده افشانی گیاهان بخصوص علف هرز آمبروسیا (در طول تابستان و اوایل پاییز) از مصرف هندوانه و یا آب میوه های حاوی هندوانه تا حد امکان پرهیز شود.
• توصیه می شود برای جلوگیری از بروز عوارض شدید و ناگهانی حساسیت به هندوانه به خصوص در کودکان، ابتدا مقدار اندکی هندوانه مصرف شده و در صورت عدم بروز واکنش های آلرژیک، می توان مقادیر بیشتری از هندوانه استفاده نمود.
• توصیه می شود در زمان وجود علائم آلرژی تنفسی و حساسیت به گرده گیاهان (مانند عطسه، سرفه، خارش و آبریزش بینی و چشم ها) مصرف هندوانه و یاخربزه و طالبی با احتیاط صورت گیرد!
• فرد حساس به هندوانه باید در مصرف بعضی از لوازم آرایشی و بهداشتی که حاوی عصاره هندوانه می باشند احتیاط لازم را داشته باشد!

منبع :سایت شبکه جامع آلرژی (allergycomnet.ir)