آسم شغلی:

استنشاق گازها،غباریا سایر مواد زیان آور در محیط کاری موجب آسم شغلی می شود. ممکن است علائم آسم برای اولین بار برای یک کارگر سالم بروز کند یا آسم قبلی فرد درمحیط کاری تشدید شود.

علائم آسم شغلی شامل:ویزینگ ،سفتی قفسه سینه و احساس فشار بر قفسه سینه وسرفه و آبریزش بینی ،گرفتگی بینی وقرمزی چشم می باشند و علت آن ممکن است آلرژیک یا غیرآلرژیک باشد واین بیماری می تواند تا مدتی بعد از قطع تماس کارگر با عامل محرک همچنان باقی بماند.

در بسیاری از موارد یک سابقه فامیلی قبلی از آلرژی باعث می شود که شخص بیشتر به آلرژی شغلی مبتلا شود. کارگرانی که سیگار می کشند نیز بیشتر در معرض خطر ایجاد آسم به دنبال تماسهای شغلی هستند.

مدت زمانی که یک تماس شغلی می تواند باعث ایجاد آسم شود بسیار متغیر است. افرادی که در اطراف چنین کارخانه هایی زندگی می کنند نیز به دلیل تماس با مواد زیان آور ممکن است دچار علائم این بیماری شوند.اگر آسم شغلی صحیح وسریع تشخیص داده نشود در طولانی مدت می تواند خطرناک باشد.

شیوع:

در کارخانه های تولید کننده محصولات پاک کننده ،یک آنزیم خاص که درتولید پودرهای رختشویی استفاده می شود،باعث بروز عوارض تنفسی در 25% کارکنان شده است. در صنعت چاپ حدود 50% کارکنان به علت تماس با صمغ عربی که در چاپ رنگی برای جدا کردن صفحات چاپ شده و جلو گیری از آغشته شدن آنها استفاده می شود، دچار عوارض تنفسی شده اند. ایزوسیانات ها مواد شیمیائی هستند که در بسیاری از صنایع مانند تولید اسپری های رنگی ،تولید پلاستیک ،فوم ،کائوچو و...به طور گسترده استفاده می شوند. این مواد می توانند در 10% کارگران باعث ایجاد آسم شغلی شوند.

عوامل ایجاد آسم شغلی:

آسم شغلی ممکن است با یکی از سه عامل زیر ایجاد شود:

1-محرک مستقیم:

مواد محرکی که می توانند باعث ایجاد آسم شغلی شوند شامل اسید کلریدریک، دی اکسید سولفور وآمونیاک میباشند که در صنایع پتروشیمی و کارخانه های تولید مواد شیمیایی استفاده می شوند. کارگرانی که با این مواد در تماس هستند به طور متناوب دچار خس خس سینه می شوند و علائم آسم بلافاصله بعد از تماس با ماده محرک بروز می کند. چون سیستم ایمنی در این واکنش درگیر نمی شود، این واکنش از نوع تحریکی است و آلرژیک نمی باشد. کارگرانی که سابقه آسم یا سایر اختلالات دستگاه تنفسی را دارند به طور عمده تحت تأثیر عوارض این نوع تماس قرار می گیرند.

2-آلرژی "تماس طولانی مدت ":

درموارد بسیاری ازآسم شغلی ، آلرژی نقش دارد. این نوع از آسم عموما فقط بعد از تماس طولانی مدت (ماهها یا سالها) با یک عامل شغلی ایجاد می شود. 

برای مثال کارگرانی که در کارخانجات تولید پودر رختشوئی کار می کنند ممکن است به آنزیم های تولید شده توسط باکتری "باسیلوس ساب تیلیس " آلرژی نشان دهند یا کارکنان صنایع غذائی ممکن است به دانه کرچک یا دانه قهوه سبز آلرژی داشته باشند یا کارگران صنایع پلاستیک ،کائوچو یا رزین به دنبال تماس مکرر با مولکولهای شیمیایی کوچک پراکنده در هوا ایجاد یا دامپزشکان ،ماهیگیران ومراقبین حیوانات در آزمایشگاهها نیز ممکن است دچار واکنش های آلرژیک شوند. همچنین کارکنان سیستمهای بهداشتی نیز ممکن است به دلیل استنشاق پودرهای شیمیائی موجود در دستکش های لاتکس ،دچار آسم شوند.

3-محرکهای دارویی:

استنشاق بعضی مواد موجود در هوا می تواند به طور مستقیم سبب تجمع برخی از مواد شیمیایی از قبیل هیستامین یا استیل کولین که بطور طبیعی در بدن وجود دارند در داخل ریه ها شود، این مواد منجر به بروز آسم می شوند. به عنوان مثال حشره کش هایی که در کشاورزی استفاده می شوند  می توانند سبب تولید استیل کولین شوند واین ماده باعث انقباض ماهیچه های مجاری هوائی وتنگی این مجاری می شود.

پیشگیری:

هنگامیکه عامل محرک شناسایی شد،میزان تماس با آن باید به حداقل برسد.بعنوان مثال می توان کارگر را از یک قسمت به قسمت دیگر منتقل کرد. بهتر است قبل از بکارگیری کارگران از سلامت عملکرد سیستم تنفسی آنها اطمینان حاصل شود و این کار می بایست در فواصل زمانی معین نیز تکرار شود. محیط های شغلی باید به دقت تحت نظر قرار گیرند ومیزان تماس کارگران با مواد ایجاد کننده آلرژی شغلی به حداقل برسد.

افرادی که دچار آسم شغلی هستند باید برای پیگیری به پزشک مراجعه کنند. دربعضی موارد پیشگیری با بعضی داروهای خاص می تواند از عوارض مواد موجود در محیط کار بکاهد.

آسم شغلی، لزوماً به آلرژی بستگی ندارد

آسم شغلی، همیشه به واکنش‌های آلرژیک مربوط نمی‌شود. مواد آلرژی زای محیط کار که اعصاب حسی پشت گلو را تحریک می‌کند، سبب بروز عوارض آسمی می‌شود. بدین ترتیب، برخی از واکنش‌های محرک ناشی از محیط شغلی روشن می‌شود. به علاوه، بسیاری از واکنش‌های آسمی مربوط به محیط کار هنوز شناخته نشده است، و در مراحل اولیه تحقیق می‌باشد.

خطر ابتلا به آسم در اشخاص آلرژیک بیشتر است

اشخاص مبتلا به آلرژی، بیشتر در معرض ابتلا به آسم شغلی می‌باشند. اشخاصی که آلرژی ندارند نیز ممکن است دچار آسم شغلی بشوند، اما به نظر می‌رسد شدت علائم پس از دوره‌های طولانی مجاورت با ماده محرک در محل کار، روی دهد.

حمله دیررس آسم

حمله آسم ناشی از محیط کار، با حمله آسم در شرایط دیگر کمی تفاوت دارد. ممکن است نشانه‌ها چند دقیقه پس از قرار گرفتن در محیط کار روی دهد 

نوشتن سابقه شغلی و محیطی بسیار اهمیت دارد

هیچگونه آزمایش دقیقی که بتواند بطور قطع علت حمله آسم را در اثر مجاورت با مواد محرک یا مواد آلرژی زای محیط توجیه نماید وجود ندارد. بنابراین، جمع‌آوری کلیه‌ اطلاعاتی که بتواند پزشک را در تشخیص صحیح یاری دهد، اهمیت دارد. برای مثال، مواردی گزارش شده است که استنشاق آرد جو که در اثر وزش باد از آسیاب به محل کار آورده شده، موجب بروز نشانه‌های آسم شده است، که به مواد آلرژی زای موجود در محیط کار ارتباط ندارد. بنابراین، باید به امکان مجاورت با مواد محرک صنعتی نزدیک منزل یا محل کار توجه شود. همچنین در صورت مجاورت با مواد آلرژی زای دیگر، از قبیل مواد مورد استفاده در باغبانی، عکاسی و نقاشی، باید به پزشک اطلاع داد، زیرا امکان دارد این مشاغل سبب بروز نشانه‌های آسم شود. نشانه‌های آسم شغلی می‌تواند فقط محدود به سرفه باشد. نشانه‌های دیگری که اغلب در رابطه با آسم شغلی به وجود می‌آید، ممکن است شبیه علائم دیگر آلرژی مانند سرخی و خارش چشم ، گلو درد یا آبریزش بینی باشد.

آزمایش تنفسی

ممکن است نتیجه آزمایش تنفّسی (اسپیرومتری) فردی که مبتلا به آسم شغلی است، مانند سایر انواع آسم، طبیعی باشد. معمولاً اگر در هنگام بروز حمله آسم آزمایش اسپیرومتری انجام شود، کاستی عمل ریه دیده می‌شود. اگر آزمایش تنفسی بیمار، پس از استفاده از اسپری های استنشاقی بهبود یابد، نشانگر ابتلای بیمار به آسم است. اگر نشانه‌ها به علت واکنش‌های دیررس آسم باشد، معمولاً اثر بهبودی بخش اسپری ها ناچیز است. اگر تماس با مادهّ محرّک در محیط کاری مدت زیادی به طول بینجامد (مثلاً چندین سال)،‌ امکان دارد گرفتگی مجاری تنفسی باقی بماند. تشخیص آسم شغلی در مراحل اولیه بسیار اهمیت دارد، زیرا پزشک می‌تواند با انجام متناوب آزمایش تنفّسی، توصیه‌های مناسب به بیمار ارائه دهد.

آزمایش تنفسی (اسپیرومتری) معمولاً در اشخاص معتاد به سیگار پائین‌تر از حد طبیعی است.

اعتیاد به سیگار، تشخیص آسم شغلی را با اشکال مواجه می‌کند، زیرا آزمایش تنفسی معتادان به سیگار، اغلب غیرطبیعی است. بدیهی است که نشانه‌های آسم شغلی با کشیدن سیگار وخیم‌تر می‌شود.

تشخیص ماده محرک و روش اجتناب از آن

درمان آسم شغلی نیز مانند سایر موارد بیماری، اجتناب از تماس با ماده محرک است. رعایت این موضوع برای جوامع صنعتی مشکل و پرهزینه است. با این حال، کارفرمایان باید خطر مجاورت با این مواد را به کارگران مبتلا به آسم گوشزد کنند. هنگامی که خطر یک ماده شیمیایی یا مواد دیگر تشخیص داده شد، کارفرما باید امکانات خود را برای جلوگیری از خطر، به کار گیرد ، برای مثال، روزنه‌هایی را که به انتشار ماده محرک می‌افزاید، کنترل کند. هنوز هیچ جایگزینی برای تهویه کامل به وجود نیامده است، همچنین وسیله‌ای که تماس با مواد محرک را در حد قابل قبول نگاه دارد، شناخته نشده است. ماسکهای صورت نیز می‌توانند مفید واقع شوند، اما پوشیدن آنها راحت نیست و اغلب در دید چشم و تنفس، تولید اشکال می‌کند.

تغییر شغل آسان نیست

کارگری که مبتلا به آسم شغلی است، احتمالاً نمی‌تواند به راحتی شغل خود را تغییر دهد. زیرا علاوه بر مسائل و مشکلات اقتصادی، ممکن است تجربه شغلی او قابل اجرا در کارخانه‌های دیگر نباشد. باید کوشش شود که در این موارد، روشهای سنجیده‌ای به کار رود تا کارگر بتواند شغل خود را تغییر دهد. هنگامی که این کار میسر نباشد، پزشک باید داروهای پیشگیری را برای مقابله بیمار با مواد محرک تجویز کند. در صورت باقی ماندن بیمار در همان کارگاه باید تمام دستورات پزشک به دقت اجرا شود، و آزمایش تنفسی بطور مرتب انجام گیرد.

اگر خطر باقی ماندن تنگی تنفسی وجود دارد، بهترین راه تغییر محیط شغلی است.

براساس آخرین پژوهشها، مناسب‌ترین راه چاره تغییر محیط کار است. ادامه کار در محلی که بطور وضوح باعث بروز نشانه‌های آسم می‌شود، حتی با وجود اقدامهای احتیاطی که برای پیشگیری اعمال می‌شود، خطر بسیار بزرگی در بردارد؛ در چنین شرایطی، ممکن است آسم نهایتاً‌ به تنگی دائمی مجاری تنفسی منتهی شود. بنابراین شخص مبتلا به آسم شغلی باید از تمام خطرات ناشی از محیط شغلی خود، اطلاع داشته باشد.