استروئیدها

واکنش طبیعی بدن نسبت به فشارهای جسمی مانند عمل جراحی، ترشح بیش از حد طبیعی استروئید می باشد. این استروئیدهای اضافی، بدن را قادر میسازد تا فشار را بهتر تحمل کند. اگر بیمار بطور مداوم استروئید مصرف می کند، بدن در حین فشارهای جسمی استروئید بیشتری آزاد نخواهد کرد. به همین علت، استروئید اضافی برای پیش و پس از عمل جراحی مورد نیاز است. معمولاً یک روز پیش از عمل، استروئید بیشتری تجویز می‌شود و تا یک روز بعد از عمل، به همین ترتیب ادامه می یابد. مقدار مصرف استروئید در این دوره، از 30 تا 125 میلی گرم تغییر می‌کند، و هر شش ساعت یکبار درون سیاهرگ تزریق می شود. معمولاً استروئید اضافی، یک روز پس از عمل جراحی قطع می شود و به حالت عادی باز می گردد. همان گونه که در مصرف استروئید معمول است، مقدار مصرف دارو هنگام عمل جراحی نیز باید برای هر شخص بطور جداگانه تعیین شود.
 

برخی از عوارض جانبی استروئید

1- آب مروارید

2- پوکی استخوان

3- چاقی صورت

4- افزایش وزن

5- جمع شدن موضعی چربی (کوهان)

6- بالا رفتن فشار خون

7- افزایش قند خون

8- خون مردگی های موضعی

9- دگرگونی در رشد کودکان

10- سستی ماهیچه‌ها

11- تغییرات پوست، جوش، نازک شدن پوست

12- رشد مو (به خصوص در صورت زنان)

13- کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت

14- دفع نشدن نمک و مایعات از بدن

15- تغییر خلق و خوی

16- تحت فشار قرار گرفتن تولید استروئید طبیعی

17- خطر ایجاد زخم معده (در این مورد اختلاف نظر وجود دارد)

بهتر است استروئیدها همراه غذا مصرف شوند

استروئید خوراکی ممکن است سبب تحریک معده شود، بنابراین بهتر است با غذا میل شود، تا غذا مانند سپری جلوی تحریکات معدی را بگیرد. گمان میرود که استروئید خوراکی موجب زخم معده نیز بشود.

اگرچه، در این مورد میان پزشکان اختلاف نظر وجود دارد. اگر احتمال بروز زخم معده یا خونریزی دستگاه معدی روده‌ای را می دهید، بهتر است این نکته را به پزشک خود تذکر دهید.

نکاتی که هنگام مصرف استروئید باید رعایت شود

این نکات عبارتند از:

(الف) استروئید را باید در زمان معینی و به مقدار تجویز شده مصرف کرد،

(ب) مصرف استروئید را نباید بدون اطلاع پزشک قطع کرد،

(ج) تمام پزشکان معالج بیمار، از جمله دندانپزشک او، باید بدانند که او استروئید مصرف می‌کند،

(د) باید به خاطر داشت که میزان استروئید مصرفی را هنگام بحران‌های جسمی می توان افزایش داد.

اگر برای کنترل آسم به مصرف مداوم استروئید خوراکی نیاز باشد، مصرف آن به مطلوب‌ترین وجه ممکن، می تواند خطر عوارض جانبی را کاهش دهد.

بهترین روش استفاده از استروئید خوراکی عبارت است از:

(الف) مصرف استروئید در صبح زود و ترجیحاً بطور یک روز در میان

(ب) مصرف فرآورده‌هایی مانند پردنیزولون، یا متیل پردنیزولون، که اثر کوتاه مدت دارند، بهتر از فرآورده‌هایی مانند دکسامتازون خوراکی یا تزریقی یا تریامسینولون هستند که اثر دراز مدت دارند

(ج) مصرف حداقل دارو با فواصل زیاد، بطوری که نشانه‌های آسم را تحت کنترل درآورد.

خطر کاهش ترشح استروئید غدد فوق کلیوی و عوارض جانبی استروئید در کوتاه مدت، (حتی اگر مقدار مصرف دارو بالا باشد) ناچیز است. استروئید خوراکی در مصارف کوتاه مدت و گاه به گاه خطری ایجاد نمی کند (حتّی اگر مقدار مصرف دارو بالا باشد).

استروئیدهای استنشاقی، اگر به مقدار صحیح مصرف شوند، عوارض جانبی چندانی ندارند. عارضه اصلی ناشی از استروئید استنشاقی، برفک است، که یک مخمر قارچی است و روی زبان و پشت گلو یک پرده نازک سفید ایجاد می کند. شستشوی دهان، پس از مصرف استروئید استنشاقی، کاهش مقدار مصرف، و استفاده از دهان‌شوی نیستاتین (میکوستاتین) می تواند مانع بروز برفک می شود.