حساسیت به مواد غذایی و عدم تحمل آنها

واکنش های آلرژیک و حساسیت های روانی نسبت به مواد غذایی شیوع گسترده ای دارد ولی موارد اندکی از آنها به حساسیت واقعی سیستم ایمنی بدن مربوط می شود.

بی رغبتی به مواد غذایی

امتناع کودکان از خوردن بعضی غذا ها بیشتر مربوط به ذائقه آنها و تمایل یا عدم تمایل به طعم و مزه ای خاص است.البته حالت های افراطی باید برسی شود.
هرکس ذائقه خاص خودش را دارد و طبق این ذائقه غذایی را بیشتر و غذایی را کمتر می پسندد.و هنگامی که کودکی نسبت به غذایی اظهار بی میلی می کند در حقیقت استقلال و خواسته شخصی خود را ابراز می کند.
البته در مراحل بعدی زندگی،علاقه بیش از حد یا بی میلی به غذایی به مسائل عاطفی و روانی مربوط می شود.
حالت افزاطی بی میلی نسبت به غذا به بی اشتهایی عصبی یا مرض لاغری مشهور است.
مشکل بی اشتهایی معمولا بعداز دوران بلوغ ظاهر می شود.باید توجه داشت که این عارضه با عدم تحمل یا حساسیت غذایی اشتباه نشود.
عدم تحمل غذایی شامل واکنش نسبت به گروهی از مواد غذایی یا تحریکات ناشی از موادغذایی مانند آثار کمبود آنزیمی خاص می شود.

واکنش های عادی

کافئین محبوب ترین و شایع ترین ماده محرک درتمام دنیاست با مصرف بیشاز 200 میلی گرم آن یعنی معادل 2 فنجان متوسط قهوه لرزش دست افزایش ضربان نبض ترش کردن و بی خوابی به انسان دست می دهد.
برخی انواع کنسرو ماهی،شکلات و همچنین انواع پنیر حاوی تیرامین هستند.
مرکبات،موز،آووکادو و عصاره مخمر و شراب نیز موادی مشابه تیرامین دارند که موجب گشاد شدن عروق میشوند.
گشاد شدن عروق در بعضی افراد موجب میگرن یا سرخی صورت یا کهیر می گردد.برخی انواع پنیر کنسرو ماهی تن و ساردین و ماهی دودی و سایر ماهی هایی که رنگ گوشت آنها سفید نیست حاوی هیستامین هستند.
باکتری ها هم که درانواع کنسرو های نامرغوب یا کنسروههای مانده و تاریخ گذشته به مقدار فراوان وجود دارند  می توانند موجب تحریک و رهاسازی هیستامین شوند.
مصرف زیاد موادغذایی حاوی هیستامین می تواند موجب کهیر ورم لب ها صورت و زبان یا سردرد گردد.

محرک ها

شکم درد،دل پیچه،نفخ،یبوست و اسهال مشکلاتی هستند که هرکس حداقل یکبار تجربه کرده است.
غذاهایی که مصرف  میکنیم ممکن است براین عوارض و نحوه شکل گیری آنها تاثیرگذارند.
تاثیر چاشنی کاری دراین مورد مثال خوبی است.درصورتیکه این عوارض بدون داشتن  علت ارگانیک مشخص ادامه پیدا کنند؛از آنها باعنوان التهاب کولون،التهاب معده یا حساسیت کولون نام می برند این عوارض اغلب دیده می شوند ولی علت آنها هنوز مشخص نشده است.به هرحال پرهیز از غذاهایی که این عوارض را تشدید می کندد و نیز اجابت مزاج اقدام مفیدی است.
استفاده از روش های موثر تنش زدایی و ضداسترس بسیار سودمند است.

کمبود آنزیم

کودکانی که با شیر گاو تغذیه می شوند ممکن است براثر کمبود آنزیم لاکتاز در خون خود به اسهال رقیق دچار شوند.
لاکتاز آنزیم مخصوصی است که در هضم قند شیر لاکتوز کمک میکند.
در بیماری های معده و روده مانند التهاب رودهالتهاب معده و ورم معده؛ممکن است مقدار لاکتاز درخون به طور موقت ازحد معمول کمتر شود.
اگر کسی دراین شرایط  به اسهال مبتلا شود؛تا ماه ها پس از رفع کمبود لاکتاز اسهال ادامه خواهد داشت.پس بهتراست دراین شرایط  تا رفع کمبود آنزیم لاکتاز از مصرف لبنیات صرف نظر کرد.
مصرف الکل نیز برای برخی افراد مشکل ساز است.
الکل در بدن تحت تاثیر رشته ای از آنزیم تجزیه می شود که یکی از آنها آلئیدهیدروژن است.براثر کمبود این آنزیم شخصی که الکل مصرف کرده است دچار تهوع و سرگیجه می شود.

حساسیت های غذایی

15درصد جمعیت کشور آلمان اظهار می کنند که براثر مصرف برخی مواد غذایی دچار مشکل می شوند.
ولی با انجام دادن آزمایش های تحریک حساسیت می توان ثابت کرد که کمتراز 2درصد مردم واقعا حساست غذایی دارند.
حساسیت واقعی نسبت به لبنیات گوشت مرغ؛تخم مرغ؛ماهی و انواع فندق و بادام مخصوصا در کودکان با علائم شدیدی همراه است.
درصورت شدت حساست حتی تماس لب ها با غذای مورد حساسیت ظرف چند ثانیه تا یک دقیقه موجب خارش یا سوزش لب ها می شود وزبان ورم می کنند به نحوی که راه تنفس بسته می شود واگر فورا آمپول آدرنال به فرد تزریق نشود وی خفه خواهد شد همچنین اگر مقداری از غذا بلعیده  شده باشد؛موجب تهوع شدید خواهد شد.
درصورت نفوذ مقداری از ماده غذایی در خون؛کهیر سراسر بدن را می پوشاند و شخص دچار تنگی نفس؛خس خس سینه و افت فشارخون می شود.
این نوع واکنش عمومی شدید شوک آنفیلاکتیک نام دارد که اگر مورد درمان قرار نگیرد ممکن است منجر به مرگ بیمار بشود.گاهی اوقات علائم حساست های غذایی بصورت بارز ظاهر نمی شوند و به همین نسبت تشخیص باید هفته ها موادغذایی مورد استفاده خودرا به دقت ثبت کند تا با تطبیق زمان بروز عارضه و غذاهای مورد استفاده بتواند غذایی راکه به آن حساسیت دارد بیابد.
برای مشخص کردن اثر حساسیت زایی موادغذایی مشکوک باید از رژیم غذایی حذفی استفاد کرد.
این رژیم ها انتخاب معدودی ماده غذایی شروع می شود مثلا یک نوع گوشت؛یک نوع میوه یک نوع سبزی و یک نوع ماده غذایی حاوی نشاسته نمونه های انتخاب شده باید از مواد مشخص غیر حساسیت زا انتخاب شوند مانند گوشت بره یا پرندگان ریواس یا گلابی هویج یا گل کلم،برنج یا سیب زمینی.
درصورت تمایل می توانید روغن نباتی یا روغن هایی که از شیر تهیه نشده اند و شکر راهم به این رژیم غذایی اضافه کنید.
استفاده از مواد انتخاب شده را آنقدر ادامه دهید تا کلیه علائم حساسیت از بدن شما محو شود.
سپس به تدریج موادی راکه از برنامه غذایی خود حذف کرده اید یکی پس از دیگری به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
حالا با مشاهده مجدد علائم حساسیت  به راحتی می توانید غذای محرک حساسیت را تشخیص دهید یکی از نکات مهم آگاهی از وجود این ماده غذایی در غذاهای ترکیبی است.
بادام زمینی دراین مورد نمونه ای جالب است.

حساسیت به بادام زمینی

بادام زمینی ازنظر تقسیم بندی گیاهی جزو نهان دانگان است.دراین قبیل
گیاهان میوه در داخل پوسته ای پنهان است/بادام زمینی در زیر زمین  رشد می کند و تولید آن سالانه حدود 15 تا 18 میلیون تن است.
مناطق رویش آن بیشتر در آمریکا آسیا و آفریقا است.
بادام زمینی برای افرادی که به آن حساسیت ندارند یک ماده غذایی بسیار سالم است.
و در مقایسه با مقدار گوشت هم وزن خود،حاوی پروتئین بیشتری است.
باتوجه به اینکه از دانه بادام زمینی یا روغن آن در تهیه سایر موادغذایی استفاده می شود.پرهیز از خوردن آن کار مشکلی است.
گرچه اخیراً برخی از تولیدکنندگان استفاده از بادام زمینی یا مشتقات آن را روی بسته بندی تولیدات خود اعلام می کنند.
نکته مهمه تر اینکه ژن های بادام زمینی درسایر مواد غذایی دارای ساختار ژنتیکی اصلاح شده وجود دارد و افراد حساس به بادام زمینی به این نوع غذاها نیز واکنش نشان می دهند.
این مطلب هم شایان توجه است که پروتئین های محرک حساسیت درمقابل گرما بسیار مقاوم هستند.
بنابراین حتی مصرف موادغذایی پخته حاوی بادام زمینی نیز آثار آلرژیک دارد.
خانم های باردار و خانم هایی که بچه شیر می دهند و در خانواده خود سابقه حساسیت دارند باید به طور مطلق از مصرف بادام زمینی چشم پوشی کنند؛زیرا  پادتن هایی که در بدن مادر در مقابل ژن های بادام زمینی تولید می شود از  طریق شیر و بندناف به کودک منتقل می گردد و موجب حساسیت زود هنگام  در اطفال دارد.
در انگلستان از بادام زمینی بخاطر پروتئین  فراوانش بعنوان مکمل غذای کودکان استفاده می کردند،ولی اخیرا درآنجا هم در خانواده هایی که حساسیت دربین آنها رایج است تا سه – چهار سالگی از دادن پروتئین  بادام زمینی به کودکان خودداری می کنند.کسانی که به بادام زمینی حساسیت دارند باید توجه داشته باشند که احتمالاً درصورت استفاده از لوبیای سویا نیزهمان واکنش را نشان می دهند.