آلرژی غذایی مسئول 20 درصد کل واکنش های ناخواسته بدن به غذاها می باشد. آلرژیی غذایی در واقع پاسخ بیش از حد سیستم ایمنی به برخی غذاها و یا افزودنی های خوراکی است. اولین باری که فرد غذایی را می خورد، هیچ علامتی ایجاد نمی شود، ولی این برخورد اول بدن را در وضعیت آماده باش قرار داده و هنگامی که فرد، غذا را برای بار دوم مصرف کند، واکنش آلرژیک بروز خواهد کرد.

آلرژی غذایی می تواند با واسطه آنتی بادی IgE (ازدیاد حساسیت سریع به فاصله 20 دقیقه تا یک ساعت) یا بدون واسطه IgE (پاسخ تاخیری) رخ دهد. در غاغلب موارد در طی اولین برخورد با ماده آلرژن، سیستم ایمنی بدن یک آنتی بادی که ایمونوگلوبولین E )IgE) خوانده می شود، را تولید می کند.
این IgE بر روی گیرنده های دو نوع سلول بدن به نام های ماست سل و ائوزینوفیل متصل می شود و سبب آزاد شدن هیستامین و دیگر مواد شیمیایی می شود.
این مواد شیمیایی سبب بروز واکنش های آلرژیک در بدن می شوند. واکنش آلرژی ممکن است به فاصله کوتاهی پس از خوردن ماده غذایی شروع شود و یا بین خوردن ماده غذایی و بروز علائم، ساعت ها فاصله باشد. 

• حدود 220 الی 520 میلیون نفر در سراسر دنیا از آلرژی غذایی رنج می برند.
• آلرژی غذایی، تاثیر چشمگیری بر کیفیت زندگی مبتلایان و به ویژه کودکان دارد.
• افراد ذیربط، باید با بهبود روند تشخیص، ردیابی غذاهای آلرژی زا و در دسترس بودن غذهای جایگزین، کمک به بیماران بستری، و پیشگیری از مرگ و میر، آماده پاسخ گویی به نیازهای بیماران باشند.
• در بسیاری از نقاط دنیا، قانونی برای الصاف برچسب محتویات مواد غذایی وجود ندارد.
• از آن جا که برنامه های راهبردی تشخیصی- درمانی قطعی برای آلرژی های غذایی وجود ندارد، تدوین دستورالعمل های مبتنی بر شواهد، برای پزشکان،بیماران، دولت ها و صاحبان صنایع از نقطه نظر آلرژی های غذایی ضروری است. چنین دستورالعمل هایی مانند توصیه های WAO در مورد تشخیص و برخورد منطقی با آلرژی به شیر گاو (DRACMA) در دسترس و آماده اجرا هستند.
• مطالعات اپیدمیولوژیک، به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته الزامی است.
• حساسیت زدایی خوراکی روشی امیدوار کننده جهت کاهش بار بیماری های ناشی از آلرژی غذایی به شمار می رود.

آلرژی غذایی با تاثیرات اجتماعی- اقتصادی قابل توجهی همراه است. حداکثر شیوع آن به دوران کودکی بر می گردد و بالاترین بروز (انسیدانس) آن در سال اول زندگی دیده می شود، اما گزارش آلرژی های غذایی توسط بالغین نیز شایع است.
این بیماری سبب محرومیت کودکان از دکه های اغذیه فروشی مدرسه می شود و از مشارکت کامل آن ها در فعالیت های مدرسه و جامعه می گردد.
مادران کودکان مبتلا به آلرژی غذایی، ممکن است مجبور شوند شغل خود را رها کنند تا در منزل به مراقبت از فرزندشان بپردازند، زیرا بسیاری از موسسات تمایل و توانایی رسیدگی به این کودکان را ندارند، این امر، در نهایت زیان اقتصادی قابل توجهی به جامعه وارد می کند.
با در نظر گرفتن نیازهای جاری و آینده بهداشت عمومی، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی، پیشگیری و درمان واکنش های آلرژیک به غذاها، چالش عمده ای است که باید به آن پرداخته شود.
بیمارانی که با علائم مرتبط با غذا مراجعه می کنند باید تحت برری های تشخیصی قرار گیرند تا ماده غذایی مقصر پیدا شود و طیف گسترده بیماری، از درماتیت اتوپیک، استفراغ های مکرر و یا اسهال، کهیر و انافیلاکسی گرفته، تا آسم برونشیال ارزیابی شوند.
تشخیص ارتباط علت و معمولی، تنها با چالش خوراکی مثبت آن ماده غذایی در مقایسه با پلاسبو امکان دارد و چالش منفی از طریق خوردن آزادانه نیز رد کننده آلرژی های غذایی است.
این چالش ها تنها وقتی قابل انجام اند که امکانات احیای قلبی عروقی فراهم باشد. پس از اثبات آلرژی غذایی، برنامه های غذایی فرد و هر گونه تغییری در آن، باید با کمک بیمار و یا خانواده اش ترسیم گردد.
شیوع
تخمین زده می شود که بین 11 تا 26 میلیون اروپایی مبتلا به آلرژی غذایی باشند. اگر این شیوع تخمینی را به جمعیت 6.659.040.000 نفری دنیا تعمیم دهیم، آنگاه شیوعی معادل 220 تا 550 میلیون فرد مبتلا به آلرژی در سراسر دنیا خواهیم داشت که بار سنگینی برای بهداشت جهانی بشمار خواهد آمد.
اگرچه دوباره روند کنونی تغییرات شیوع علائم آسم، رینوکنژنکتیویت آلرژیک و اگزما در کودکان از سراسر دنیا اطلاعاتی داریم، هیچ مطالعه ای به ارزیابی شیوع آلرژی های غذایی و تغییر روند آن در طول زمان، نپرداخته است.
مسئله وقتی پیچیده تر می شود که بدانیم، فقط درصد کمی از کسانی که گمان می کنند مبتلا به آلرژی غذایی هستند (مثلا خودشان گزارش کنند که ماده غذایی خاصی، تاثیر منفی بر سلامت آن ها داشته است)، واقعاً دچار آلرژی غذایی با واسطه IgE یا افزایش حساسیت با واسطه سلولی هستند.
در سال های دهه 80 میلادی، 30 درصد از زنان اعلام می کردند که خود یا یکی از افراد خانواده شان مبتلا به آلرژی به یک ماده غذایی هستند.
از اواسط دهه 90 میلادی، مقایسه ای بین گزارش آلرژی توسط خود فرد و مواردی که با چالش غذایی به اثبات رسیده صورت گرفت؛ شیوع 4/12 تا 25 درصدی آلرژی های غذایی بر اساس گزارش خود افراد، تنها در 5/1 تا 5/3 درصد موارد با چالش غذایی تایید شد که این نشانگر آن است که تا چه میزان، هر نوع واکنش ناشی از مصرف غذاها به طور نادرست به حساب آلرژی های واقعی غذایی گذاشته می شود. این آمار زمانی تایید شد که شیوع بین 3/2 تا 6/3 درصد در مطالعه بر روی جامعه باز، از طریق چالش ثابت شد؛ تنها دست کمی از آن ها که می پنداشتند به آلرژی غذایی مبتلایند، تست پوستی مثبت با همان ماده غذایی نشان دادند.
بنابراین، می توان به دو گروه جداگانه «اپیدمیولوژی آلرژی های غذایی» اشاره کرد:
گروهی که می پندارند به آلرژی غذایی مبتلا هستند: این گروه، نماینده «واقعی» اپیدمیولوژی آلرژی های غذایی نمی باشند، ولی نشانه نیاز بالقوه به طب آلرژی است.
این امر کمک بزرگی به ارائه دهندگان خدمات بهداشتی در جهت برنامه ریزی برای تقاضای خدمات متخصص آلرژی، و هم چنین استراتژی های صنعت مواد غذایی است؛
گروهی که حساسیت غذایی شان بر اساس چالش تائید شده است: این گروه، نمایانگر ابعاد واقعی مشکل از لحاظ بالینی هستند.
آلرژی های غذایی، از نگرانی های عمده در کودکان کم سن هستند، که در آن ها میزان بروز آلرژی غذایی (که غالبا تهدید کننده حیات است) در نوپایان (8-5%)، بیشتر از بزرگسالان (2-1%) است.
آگاهی از اپیدمیولوژی آلرژی های غذایی، جهت برنامه ریزی های پیشگیرانه، امری حیاتی است.
علائم
علائم بالینی آلرژی های غذایی، شامل طیف گسترده ای از سندرمهای بالینی وابسته و غیر وابسته به IgE است.
واکنش های وابسته به IgE، معمولا بلافاصله یا طی یک تا دو ساعت پس از مصرف غذا رخ می دهند، در حالی که واکنش های غیر وابسته به IgE دیرتر بروز می کنند. این واکنش ها می تواند با خوردن، استنشاق یا تماس با ماده غذایی روی دهند.

تظاهرات پوستی: آلرژی غذایی، نه تنها منجر به واکنش های فوری مثل کهیر و آنژیوادم می شود، بلکه نقش پاتوژنیک مهمی در زیر گروهی از بیماران، به ویژه کودکان و شیرخواران مبتلا به اگزمای اتوپیک (AE) بازی می کند.
حدود 40 درصد شیرخواران و کودکان کم سن مبتلا به AE متوط تا شدید، آلرژی غذایی دارند که در حدود 90 درصد موارد، شامل آلرژی به تخم مرغ، شیر گاو، سویا و گندم است.

تظاهرات گوارشی:تظاهرات واکنش های وابسته به IgE در دستگاه گوارش، شامل خارش لب و دهان، درد شکم، اسهال و استفراغ است که مدت زمان کوتاهی پس از مصرف ماده غذایی رخ می دهد.
در واکنش های غیر وابسته به IgE، تعیین رابطه علت و معلولی با غذا، بسیار دشوارتر است. علائم در ریفلاکس گاستروازوفاژئال (GER) ناشی از آلرژی غذایی، کاملا مشابه علائمی است که در بیماری ریفلاکس گاستروازوفاژئال (GERD) اولیه دیده می شود.
ازوفاژیت ائوزینوفیلیک، به التهاب ائوزینوفیلیک مری اطلاق می گردد. غذاها در ازوفاژیت ائوزینوفیلیک آلرژیک (AEE) و گاستروآنتریت ائوزینوفیلیک آلرژیک (AGE) نقش دارند. سندرم آنتروکولیت ناشی از پروتئین های غذایی (FPIES)، معمولا با استفراغ و اسهال شدید در عرض دو سه ساعت پس از خوردن آلرژن مقصر، تظاهر کرده و سبب دهیدراتاسیون و بیحالی در شیرخواری می گردد که با شیر خشک تغذیه می شود.
پروکتیت آلرژیک، معمولاً تا 6 ماهگی در شیرخوارانی که شیر مادر میخورند و یا گاهی در آن ها که با شیر خشک، تغذیه می شوند، رخ می دهد.
مطالعات، بهبودی علائم کولیک پس از حذف شیرگاو یا تغییر فرمولا را نشان داده اند، ولی مکانیسم پاتولوژیک بیماری هنوز بدرستی روشن نیست.
آلرژی غذایی، هم چنین به عنوان علتی برای یبوست در کودکان و شیرخواران مطرح شده است.
تظاهرات تنفسی:آلرژی غذایی، ممکن است با انواعی از علائم تنفسی، که معمولاً شامل پاسخ های وابسته به IgE هستند، مثل آبریزش بینی و خس خس سینه تظاهر کند.
آسم یا رینیت مزمن یا ایزوله ناشی از آلرژی غذایی، غیر معمول است. سندرم هاینر نوعی بیماری ریوی ناشی از حساسیت غذایی است که غالبا به علت شیر گاو بوده و عمدتا شیرخواران را مبتلا می کند.
در جریان آن ممکن است بتوان IgE اختصاصی شیر را پیدا کرد.
تظاهرات عمومی: آنافیلاکسی، شدیدترین تظاهر آلرژی غذایی محسوب می گردد. این بیماری که اخیرا تعریف جدیدی از آن ارائه شده، با شیوع رو به افزایشی که دارد، تا حد زیادی به بار ناشی از آلرژی غذایی افزوده است.
تخمین زده می شود که، سالانه 30.000 مورد آنافیلاکسی ناشی از مواد غذایی در ایالات متحده آمریکا رخ دهد که به 2000 مورد بستری و 200 مورد مرگ در سال منتهی می شود.
اساس درمان این واکنش ها، که غالباً غیر قابل پیش بینی هستند، تزریق اپی نفرین در عضله ران است.
هم چنین، آموزش معلمین مدارس و پرسنل بهداشتی، به منظور اطمینان از نحوه صحیح استفاده از تزریق کننده خودکار اپی نفرین، ضرورت دارد.

علائم آلرژی زودرس در اغلب موارد عبارتند از: خس خس سینه، استفراغ، کهیر، آنژیوادم (تجمع مایع در بافت های بدن که سبب تورم می شود) و ضایعات خارش دار روی پوست و علائم آلرژی نوع تاخیری در اغلب موارد عبارتند از: اسهال، استفراغ، تحریک پذیری، دردهای شکمی و تاخیر رشد.
چند درصد کودکان و بالغین آلرژی غذایی دارند؟
شیوع حساسیت و آلرژی غذایی در کودکان شایع تر از بالغین است.
در 8-6 درصد کودکان و 2-1 درصد بالغین آلرژی غذایی دیده می شود.
شیوع آلرژی غذایی در کودکانی که مبتلا به سایر آلرژی ها هستند، بالاتر است.
حدود 35 درصد کودکان مبتلا به اگزما شدید دچار آلرژی غذایی نیز هستند و 6 درصد کودکان مبتلا به آسم، خس خس سینه ناشی از آلرژی غذایی را تجربه می کنند.
عوامل خطرزا برای ابتلا به آلرژی غذایی چیست؟
اگرچه عوامل خطرزا به طور کامل شناسایی نشده اند، اما نقش برخی عوامل در بروز آلرژی مشخص شده است. وراثت نقش مهمی در ایجاد آلرژی دارد، به طوری که اگر هر دو والد آلرژی داشته باشند، خطر بروز آلرژی در کودک 75 درصد است و اگر یکی از والدین مبتلا به آلرژی باشد، خطر آن 50 درصد است.
مهمترین عوامل خطرزا بعد از عامل وراثت، عدم تغذیه انحصاری با شیر مادر در 6 ماه اول زندگی و شروع زودرس تغذیه تکمیلی (قبل از 6 ماهگی) است.
درباره عوامل موثر دیگر مطالعاتی انجام شده که نتایج ضد و نقیض گزارش شده است؛ از جمله این عوامل می توان به صمرف غذای آلرژی زا توسط مادر در دوران بارداری، نژاد، جنسیت جنین، سن مادر به هنگام بارداری، زایمان سزارین، تعداد بارداری های مادر و تماس با آلودگی های زیست محیطی اشاره کرد.
همچنین گفته می شود که گرد و غبار، گرده گل ها و گیاهان، دود سیگار، استرس، سرما و یا ورزش شدید بعد از خوردن غذا ممکن است علائم بالینی آلرژی غذایی را تشدید کنند.
علائم آلرژی غذایی چیست؟
نوع و شدت علائم آلرژی غذایی از فردی به فرد دیگر و بر حسب نوع ماده آلرژن متفاوت است. شایع ترین علائم و نشانه های آلرژی غذایی عبارتند از:
درگیری گوارشی: خارش و سوزش دهان، تهوع، استفراغ، نفخ، اسهال، درد شکمی، وجود خون در مدفوعف بی اختیاری و ...
درگیری پوستی: کهیر، خارش، اگزما، تورم لب ها و زبان و صورت و گلو، قرمزی پوست، تورم و قرمزی دور چشم و ...
درگیری دستگاه تنفسی: خس خس سینه، گرفتگی صدا، تنگی نفس، سرفه مزمن و ...
درگیری دستگاه گردش خون: افت فشار خون، تپش قلب و تغییرات ریتم قلبی.
درگیری سیستم عصبی: سرگیجه، اضطراب، سردرد، سبکی سر، کاهش سطح هوشیاریف خواب آلودگی و ...

اگرچه واکنش های ناخواسته نسبت به هر نوع ماده غذایی ممکن است رخ دهند، اما هشت نوع ماده غذایی و ترکیبات مربوط به آن ها مسئول بروز اکثریت آلرژی های غذایی هستند. این هشت ماده غذایی عبارتند از:
شیر گاو، تخم مرغ، ماهی و سخت پوستان، سویا، آجیل درختی، بادام زمینی، گندم، برخی میوه ها و سبزیجات.

• شیر گاو

شایع ترین سن بروز آلرژی به شیر گاو در 2 سال اول زندگی است. آلرژی به پروتئین شیر گاو به این معنی است که بدن شیرخوار یا کودک یک واکنش ایمنی غیر طبیعی به صورت حساسیت به پروتئین های موجود در شیر گاو نشان می دهد. حدود 1 تا 5/7 درصد شیرخواران به پروتئین های موجود در شیرگاو و شیر خشک های ساخته شده از شیرگاو حساس هستند. اغلب شیرخوارانی که به شیر گاو آلرژی دارند، در سن 4 تا 6 سالگی رو به بهبود می روند. جوشاندن شیر در از بین بردن خاصیت آلرژن بودن پروتئین شیر گاو اثر ندارند. زیرا پروتئین شیر گاو نسبت به حرارت مقاوم است. برخی شیرخواران علائم آلرژی را پس از خوردن شیر مادر نشان می دهند، زیرا شیر مادر نیز در مواردی که مادر در رژیم غذایی خود از شیر گاو استفاده کرده باشد، ممکن است دارای مقادیر اندکی پروتئین شیر گاو باشد.
چه منابعی حاوی شیر گاو است؟
علاوه بر اینکه مواد غذایی ماننده کره، پنیر، خامه، بستنی، ماست، کرم، کشک، آب پنیر، مایه ماست و پنیر حاوی شیر گاو است، سس، برخی شکلات ها، شیرینی، کیک و بیسکویت های حاوی شیر، فرنیف کارامل، مارگارین، برخی سوپ های آماده و پودینگ نیز ممکن است حاوی پروتئین شیر گاو باشند. در برخی موارد در صنایع غذایی از موادی استفاده می شود که حاوی پروتئین های شیر گاو هستند و نام های مختلفی دارند. بیماران مبتلا به آلرژی به شیر گاو برای اجتناب از مصرف این مواد که حاوی پروتئین های شیر گاو هستند، باید حتماً برچسب مواد خوراکی را قبل از مصرف به دقت بخوانند. برخی از این نام ها که در برچسب مواد غذایی آماده ممکن است مشاهده شوند عبارتند از:

جایگزین شیر در برنامه غذایی کودک حساس به شیر گاو:
در صورتی که کودک شما به شیر گاو آلرژی دارد، ممکن است استفاده از شیر خشک سویا راه حل مناسبی باشد. ارزش تغذیه ای شیر خشک سویا و شیر خشک هایی که بر پایه شیر گاو تهیه می شوند یکسان است.
در برخی مطالعات ذکر شده که 15-8 درصد شیرخوارانی که به شیر گاو آلرژی دارند، به شیر خشک سویا نیز واکنش نشان می دهند که در این حالت باید برای کودک از شیر خشک های کم آلرژن (هایپو آلرژن) استفاده کرد. مادر شیرخوار دچار آلرژی به شیر گاو که به فرزند خود شیر می دهدف باید تمام محصولات لبنی را از رژیم غذایی خود حذف کند و با مشورت پزشک، کلسیم و ویتامین D و دیگر مکمل های مغذی را به رژیم خود اضافه کند.
خوشبختانه شیر گاو یکی از ساده ترین اجزاء برای جایگزینی در پخت و پز انواع غذاها است. می توان به جای شیر از آب یا آب میوه طبیعی استفاده کرد. همچنین مادر می تواند شیر خود را دوشیده و از آن در تهیه غذای شیرخوار استفاده کند. همچنین شیر تهیه شده از سویا می تواند در تهیه غذای شیرخوار استفاده شود.

• تخم مرغ

آلرژی به تخم مرغ اغلب با آلرژی به شیرگاو همراهی دارد، اما ممکن است به تنهایی نیز رخ دهد. اغلب آلرژن های تخم مرغ در سفیده تخم مرغ یافت می شوند، اما زرده تخم مرغ نیز می تواند شامل پروتئین های آلرژن باشد. بنابراین اگر کودک شما نسبت به تخم مرغ آلرژی دارد، باید هم از زرده و هم از سفیده تخم مرغ اجتناب کند. بیمارانی که نسبت به تخم مرغ حساسیت دارند، ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت بعد از خوردن تخم مرغ علائم بیماریشان بروز نماید. علائم می تواند پوستی (بثورات قرمز رنگ، خارش دار و متورم یا به صورت خشکی پوست)، گوارشی (تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم)، و یا تنفسی (عطسه، سرفه، آبرزش بینی، تحریک حملات آسم) باشد.
آلرژی به تخم مرغ معمولاً تا 5 سالگی رو به بهبود می رود. آلرژی به تخم مرغ می تواند مشکلات بسیاری را برای بیمار ایجاد کند، زیرا بسیاری از غذاهایی که کودکان مصرف می کنند حاوی تخم مرغ است و در برخی موارد به علت مخفی بودن تخم مرغ در مواد غذایی، تشخیص آلرژی  دشوار است. والدین باید تمام غذاهای حاوی تخم مرغ را از رژیم غذایی کودک حذف کنند و نیز باید برچسب مواد غذایی را به دقت بخوانند و از دادن هر گونه مواد غذایی حاوی تخم مرغ به کودک پرهیز کنند.
چه منابعی حاوی تخم مرغ است؟
غذاهایی مانند دسر، کیک، شیرینی، بیسکویت، برخی غذاهای حاوی کره، ماکارونی، سس مایونز، املت، کلوچه، پای، سوفله و برخی سوپ ها حاوی تخم مرغ اند.
در ضمن در برچسب مواد غذایی باید به دنبال فرآورده های تخم مرغ تحت عناوین مختلف بود و باید از غذاهایی که حاوی این مواد اند اجتناب کرد:

به جای تخم مرغ در تهیه غذاها از چه موادی می توان استفاده کرد؟

• به جای یک عدد تخم مرغ در تهیه غذاهای مختلف بر حسب مورد از دستورات زیر می توان استفاده کرد:
• یک قاشق چای خوری بکینگ پودر+ یک قاشق سوپ خوری آب+ یک قاشق غذاخوری سرکه
• یک قاشق چای خوری پودر مخمرنان در یک چهارم فنجان آب گرم
• یک قاشق چای خوری بکینگ پودر+ 5/1 قاشق سوپ خوری آب+ 5/1 قاشق سوپ خوری روغن
• یک بسته ژلاتین+ دو قاشق سوپ خوری آب گرم (زمان مصرف آن ها را مخلوط کنید.)

آیا واکسن ثلاث و واکسن آنفولانزا خطرناک است؟
واکسن ثلاث و واکسن آنفولانزا اگر در محیط های به دست آمده از سلول های تخم مرغ تهیه شوند، ممکن است حاوی پروتئین تخم مرغ باشند. در بررسی های مختلف انجام شده، مشخص شده که واکسن ثلاث یا فاقد آلرژن تخم مرغ است یا حاوی مقادیر بسیار اندک تخم مرغ است، بنابراین انجام تست حساسیت به واکسن توصیه نمی شود و زدن واکسن ثلاث بی خطر است مگر آن که کودک قبلاً دچار واکنش آلرژیک شدید به تخم مرغ (آنافیلاکسی) شده باشد. واکسن آنفولانزا حاوی مقادیر بیشتری آلرژی تخم مرغ است، بنابراین تمام کودکان و بالغین حساس به تخم مرغ باید قبل از زدن واکسن آنفولانزا تست شوند.

• بادام زمینی

یک عامل شایع آلرژی در بچه ها و بالغین است. گفته می شود برخلاف بسیاری از مواد غذایی، آلرژن های بادام زمینی با حرارت از بین نمی روند و حتی خاصیت آلرژن بودن بادام زمینی با حرارت دادن تقویت می شود. بنابراین بادام زمینی بو داده شده و روغن بادام زمینی نسبت به بادام زمینی خام، آلرژی زاترند. اگر کودک شما به بادام زمینی آلرژی دارد باید او را از خوردن بادام زمینی و تمام محصولات حاوی آن منع کنید. (حتی از غذاهای تهیه شده با روغن بادام زمینی باید اجتناب کرد.) افرادی که به بادام زمینی حساسیت دارند در معرض خطر آلرژی به سایر انواع آجیل نیز هستند. شیوع آلرژی به انواع آجیل و بادام زمینی در حال افزایش است، آلرژی به بادام زمینی به ندرت از بین می رود. برای اجتناب از بروز آلرژی به بادام زمینی باید تمام فرآورده های بادام زمینی حداقل تا سه سالگی از رژیم غذایی کودک حذف شود.
چه منابعی حاوی بادام زمینی است؟
بسیاری از سس ها و تزئینات روی سالادها، برخی شیرینی ها و پودینگ ها، پنکیک و برخی غذاهای آسیایی و مکزیکی حاوی روغن بادام زمینی هستند. اگر در برچسب مواد غذایی آماده، اشاره به پروتئین گیاهی شده است، باید از خوردن آن ها پرهیز کنید، زیرا ممکن است حاوی بادام زمینی باشد.

• آجیل درختی

آجیل درختی شامل گردو، فندق، بادام، پسته و بلوط است.
آلرژی به آجیل می تواند بسیار شدید باشد و مانند آلرژی به بادام زمینی معمولاً مادام العمر است. گفته می شود 20 درصد افرادی که به بادام زمینی آلرژی دارند به آجیل درختی نیز واکنش نشان می دهند و نیز افرادی که به آجیل درختی آلرژی دارند به بادام زمینی نیز می توانند آلرژی داشته باشند.
بنابراین توصیه می شود که اگر کودک شما به یکی از انواع آجیل حساسیت دارد از سایر انواع آجیل ها نیز اجتناب کند. اغلب علائم آلرژی به آجیل به صورت آبریزش بینی، راش پوستی یا سوزش زبان شروع می شود و می تواند به سرعت به سمت علائم آنافیلاکسی پیش برود.
برخی از افراد که به گرده گیاهان حساسیت دارند، به آجیل درختی نیز حساس می شوند.
چه منابعی حاوی آجیل است؟
بسیاری از غذاهای آفریقایی، هندی و آسیایی حاوی آجیل یا روغن تهیه شده از آجیل ها هستند و برخی بیسکویت ها، شیرینی ها، شکلات ها، بستنی ها و دسر ها نیز ممکن است دارای آجیل یا روغن آجیل باشند. برای اطلاع از وجود آجیل باید برچسب روی غذاها به دقت خوانده شود.

• ماهی و سخت پوستان

حساسیت به ماهی ها و سخت پوستان، یک علت عمده آلرژی در بالغین است. آلرژن ماهی در واقع پروتئین های موجود در بافت ماهی است. این آلرژن ها در اغلب انواع ماهی ها وجود دارند. با این حال برخی افراد، تنها به یک نوع ماهی حساسیت دارند.
آلرژی به ماهی و سخت پوستان اغلب مادام العمر است. سخت پوستان مانند میگو، خرپنگ و لابستر و صدف های دو کفه ای و نیز نرم تنان در برخی افراد ایجاد علایم آلرژی می کنند. برخی بیماران تنها به یک گونه از ماهی ها یا سخت پوستان آلرژی دارند و برخی به گونه های مختلف آلرژی دارند.
در برخی مطالعات نشان داده شده که بعضی از بیماران همزمان با آلرژی به صدف دریایی به مایت ها و گرد و غبار منزل نیز آلرژی دارند. توجه داشته باشید که گاه واکنش آلرژیک می تواند به دنبال استنشاق بوی ماهی در حال پخت و یا به دنبال دست زدن به ماهی نیز رخ دهد. غذاهای سرو شده در رستوران های دریایی حتی اگر حاوی ماهی و سخت پوستان نباشد، ممکن است در طی مراحل ذخیره مواد غذایی، تهیه و پخت غذاها، با ماهی و سخت پوستان تماس پیدا کرده باشد و برای فرد بسیار حساس ایجاد مشکل نماید.

• گندم

آلرژی به گندم معمولاً در کودکان دیده می شود و اغلب با گذشت زمان بهبود می یابد. در اغلب بیماران، آلرژی تنها نسبت به گندم دیده می شود. آلرژی به گندم متفاوت از بیماری سلیاک است. بیماری سلیاک یک واکنش نامناسب نسبت به گلوتن موجود در غلات است که م ادام العمر است. بیماران مبتلا به آلرژی به گندم، علاوه بر گندم ممکن است به جو و چاودار هم واکنش نشان دهند و این بیماران باید برچسب تمام مواد غذایی را به دقت بخوانند زیرا حتی برخی بستنی ها و سس ها می توانند حاوی آرد گندم باشند.
به جای گندم در پخت غذاها از چه موادی می توان استفاده کرد؟
در رژیم غذایی فاقد گندم می توان از غلات دیگر مانند برنج و ذرت استفاده کرد. ولی برخی دیگر از انواع غلات بدلیل تداخل آلرژنی ممکن است خطرناک باشند (جو و چاودار). اغلب در این رژیم ها بهتر است از مخلوط آرد چند نوع غله به عنوان جایگزین آرد گندم استفاده شود به جای یک پیمانه آرد گندم می توانید از هر کدام از دستورات زیر در تهیه غذاها استفاده نمائید:
8/5 پیمانه آرد برنج
8/7 پیمانه آرد نشاسته سیب زمینی
یک پیمانه آرد سویا با 4/1 پیمانه آرد نشاسته سیب زمینی
یک پیمانه آرد ذرت

• سویا

سویا یکی دیگر از موادی است که می تواند عامل ایجاد آلرژی باشد. اگر چه معمولاً دانه سویا به شکل دست نخورده در غذاها استفاده نمی شود، اما محصولات به دست آمده از سویا در بسیاری از مواد غذایی آماده به کار می رود که افراد حساس به سویا لازم است از مصرف سویا، کره سویا، سس سویا، پروتئین سویا، شیر سویا و آرد سویا خودداری کنند. برخی تحقیقات نشان می دهد که افراد حساس به سویا می توانند از روغن دانه سویا استفاده کنند. لازم به ذکر است که در برچسب مواد غذایی، گاهی از عبارت هایی استفاده می شود که به معنای فرآورده مشتقل از سویا است و باید از مصرف آن ها نیز خودداری شود، این عبارت ها در زیر آورده شده است:
پروتئین گیاهی هیدرولیز شده
پروتئین گیاهی بافت دار
نشاسته گیاهی
بافت گیاهی

• میوه ها و سبزیجات

در میان میوه ها، آلرژی به سیب قرمز و هلو و در میان سبزیجات آلرژی به کرفس، جعفری و گوجه فرنگی شایع تر است. در ضمن در برخی افراد، دست زدن و بریدن میوه ک یوی نیز می تواند ایجاد علائم بکند. آلرژی به میوه ها و سبزیجات اغلب با آلرژی به گرده گیاهان همراهی دارد. به عنوان مثال 50 درصد فراد آلرژیک به گرده درخت غان به سیب هم آلرژی دارند.

بیشتر کودکان مبتلا به آلرژی غذایی، توسط پزشکان عمومی تحت درمان قرار می گیرند.
در حال حاضر تنها درمان در دسترس برای آلرژی غذایی، پرهیز از غذا یا غذاهایی است که برای فرد، آلرژی زا شناخته شده اند.
مراقبت و کنترل غذاهای مورد استفاده، تنها راهی است که بر تظاهرات بالینی آلرژی های ناشی از غذاها (شامل حساسیت های تاخیری) و درماتیت اتوپیک، تاثیر گذار است. با این وجود، در جریان رژیم درمانی مبتلایان به آلرژی غذایی، در عمل با مشکلاتی مواجه خواهیم شد که در مشاوره های سرپایی در سطح فردی، باید مورد توجه قرار گیرند:

• از آنجا که ممکن است کودکان مبتلا به آلرژی غذایی، به مقادیر بسیار کم آلرژین حساسیت داشته باشند و احتمال دارد که عامل محرک در بسیاری از غذاهای دیگر وجود داشته باشد، آغشته بودن غذاها باید مورد توجه قرار بگیرد.
• خوردن، تماس پوستی و استنشاق، می تواند سبب بروز واکنش گردد.
  بنابراین همانند پرهیز در رژیم غذایی، از هر گونه تماس پوستی و یا استنشاق آن، باید اجتناب شود.
• پختن، و فرآوری صنعتی مانند پروسه های گرمادهی، ممکن است مجال تحمل ماده غذایی را به فرد آلرژیک بدهد که مصرف خام آن می توانست با واکنش های تهدید کننده حیات همراه باشد.
  بنابراین، اجتناب از غذاهای پخته، در بسیاری از موارد ممکن است ضروری نباشد.
• بسیاری از آلرژن های غذایی، غیر قابل اجتناب بوده و شامل پروتئین های غذایی با ارزش هستند. بنابراین، توصیه های «کارشناس تغذیه» در اکثر موارد ضروری است.
• واکنش متقاطع، امکان پذیر است ولی وجود همزمان آلرژی به چند نوع ماده غذایی، امری نادر است.
  از آن جا که پرهیز مطلق از یک ماده غذایی بندرت ضرورت می یابد، استراتژی های پرهیز که بر اساس احتمال واکنش متقاطع پروتئین های غذایی مختلف باشد نیز، ضرورتی ندارد.
• بسیاری از شیرخواران بتدریج که پا به دوران کودکی می گذارند، نسبت به ماده غذایی آلرژی زا واکنشی نشان نمی دهند.
  بنابراین 90 درصد شیرخوارانی که نسبت به شیرگاو آلرژی دارند تا پایان سن سه سالگی قادر به تحمل آن خواهند بود در حالی که تنها نیمی از آن هایی که نسبت به تخم مرغ آلرژیک باشند، در این سن حساسیت شان را از دست می دهند. تا 80 درصد بیمارانی که آلرژی به بادام زمینی و ماهی دارند، هرگز از آن رهایی نمی یابند. از نظر بالینی، این بدان معناست که هر گونه مداخله تغذیه ای و رژیم های پرهیز غذایی باید به طور دوره ای با بیمار یا والدینش مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد.

واکنش متقاطع چیست؟
آلرژی معمولاً نسبت به چند نوع ماده غذایی دیده می شود. اگر کودک شما نسبت به یک ماده آلرژی داشته باشد، احتمال دارد که به مواد دیگری هم آلرژی نشان دهد.
هر ماده خوراکی به یک خانواده غذایی تعلق دارد. مواد غذایی موجود در کی خانواده غذایی در برخی ویژگی ها از جمله ویژگی آلرژی زایی با هم نقطه اشتراک دارند. اگر کودک به یک ماده غذایی واکنش نشان دهد باید از جهت وجود آلرژی نسبت به سایر غذاهای موجود در آن خانواده غذایی بررسی شود.
مثلاً میوه هلو به خانواده گیلاس تعلق دارد. در خانواده گیلاس میوه های مختلفی از جمله هلو، آلو، زردآلو، گیلاس، شلیل و بادام وجود دارند و اگر کودک به هلو آلرژی دارد باید سایر میوه ها نیز از جهت ایجاد آلرژی در کودک تست شوند. به این واکنش، واکنش متقاطع می گویند.
نوع دیگری از واکنش متقاطع بین آلرژن های غذایی و آلرژن های استنشاقی (مانند گرد و غبار منازل، گرده گلها و گیاهان) است. مثلاً کودکی که به گرده درخت غان حساسیت دارد ممکن است علائم مشابه را با خوردن سیب، هویج، کرفس، هلو، آلو، گلابی، گیلاس، فندق و سیب زمینی خام نیز نشان دهد.